Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka
Czym jest wczesne wspomaganie rozwoju dziecka?
Wczesne wspomaganie rozwoju to bezpłatne zajęcia, mające na celu stymulowanie rozwoju psychoruchowego i psychospołecznego dzieci z różnymi niepełnosprawnościami. W ramach wczesnego wspomagania rozwoju dziecko może uczestniczyć w specjalistycznych zajęciach terapeutycznych w wymiarze od 4 do 8 godzin miesięcznie. Wczesne wspomaganie to także objęcie wsparciem rodziny, aby jeszcze lepiej spełniała swoje funkcje i wspierała rozwój małych pociech.
Które dzieci mogą uczestniczyć w zajęciach w ramach wczesnego wspomagania rozwoju?
Do korzystania z zajęć w ramach wczesnego wspomagania rozwoju w Specjalnym Ośrodku Szkolno – Wychowawczym Nr 2 w Przemyślu uprawnione są wszystkie dzieci niesłyszące, niedosłyszące oraz z zaburzeniami ze spektrum autyzmu od momentu wykrycia niepełnosprawności do chwili rozpoczęcia przez dziecko nauki w pierwszej klasie szkoły podstawowej.
Jakie warunki formalne należy spełnić, aby móc uczestniczyć w zajęciach wczesnego wspomagania?
Aby uczestniczyć w zajęciach wczesnego wspomagania rozwoju, należy posiadać aktualną opinię o potrzebie wczesnego wspomagania. Opinia ta jest dokumentem uprawniającym dziecko do korzystania z zajęć wczesnego wspomagania od dnia jej wydania do momentu rozpoczęcia przez nie nauki w pierwszej klasie szkoły podstawowej.
Opinie o potrzebie wczesnego wspomagania wydawane są przez zespoły orzekające, działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych oraz przez zespoły opiniujące, działające w niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych.
W celu starania się o wydanie opinii, należy złożyć w poradni wniosek, poparty odpowiednią dokumentacją. Na dokumentację tę powinna składać się przede wszystkim lekarska diagnoza niepełnosprawności (zaświadczenie wydane przez lekarza), inne diagnozy specjalistyczne (opinie psychologiczne, pedagogiczne, logopedyczne i in.) oraz opinia wychowawców dziecka z placówki, do której ono uczęszcza. Szczegółowe wymogi, związane z dokumentacją niezbędną w przypadku starania się o wydanie opinii o potrzebie wczesnego wspomagania mogą różnić się, zależnie od placówki, w której działa dany zespół orzekający/opiniujący.
Co wyróżnia zajęcia z zakresu wczesnego wspomagania rozwoju, prowadzone w Specjalnym Ośrodku Szkolno Wychowawczym Nr 2 w Przemyślu?
- Oferujemy elastyczne, dostosowane do potrzeb Rodziców godziny spotkań – regularnie gromadzimy informacje dotyczące preferowanych przez Państwa pór zajęć i – zależnie od zakresu Państwa dostępności – dążymy do organizowania terapii we wskazanych zakresach godzin.
- Pracuje u nas grono wyspecjalizowanych, sprawdzonych terapeutów. Zatrudniamy wyłącznie osoby posiadające specjalistyczne wykształcenie oraz doświadczenie w diagnozie i terapii małego dziecka. Wszyscy specjaliści dostępni są w jednym miejscu, bez konieczności korzystania z kilku instytucji jednocześnie. Każde z dzieci, niezależnie od tego, jakiego rodzaju terapię realizuje w naszym Ośrodku, ma przypisany zespół specjalistów. Specjaliści ci, w trakcie regularnych zebrań zespołów wczesnego wspomagania, stale wymieniają między sobą informacje, aby w sposób holistyczny i zintegrowany wspierać rozwój małych pacjentów.
- Oferujemy szeroki wachlarz zajęć terapeutycznych dla dzieci, prowadzonych przez psychologów, pedagogów (surdopedagog, terapeuta pedagogiczny – specjalista w zakresie autyzmu), logopedę oraz terapeuty integracji sensorycznej. Rodzicom oferujemy wybór zajęć wspomagających – poradnictwo specjalistyczne oraz wychowawcze, indywidualne wsparcie psychologiczne lub terapię rodzin.
- Rozpoczynając pracę z dzieckiem w ramach wczesnego wspomagania, każdorazowo realizujemy wielospecjalistyczne konsultacje, w oparciu o które planujemy terapię i opracowujemy dla dziecka indywidualny program wczesnego wspomagania. Program jest systematycznie ewaluowany i dostosowywany do aktualnych potrzeb dziecka i jego rodziny.
- Dysponujemy specjalistycznym sprzętem i wyposażeniem niezbędnym do realizacji bardzo zróżnicowanego zakresu celów terapeutycznych. Nasze zaplecze sprzętowe systematycznie się powiększa.
W jakiego rodzaju zajęciach terapeutycznych może uczestniczyć dziecko w ramach wczesnego wspomagania rozwoju?
TERAPIA PEDAGOGICZNA
W naszej placówce odbywa się wiele form zajęć indywidualnych oraz grupowych w zakresie stymulacji rozwoju procesu poznawczego, emocjonalnego i społecznego. Ważne jest dla nas, aby proponowane aktywności były dla dziecka źródłem pozytywnych przeżyć emocjonalnych.
TERAPIA LOGOPEDYCZNA
Wczesne wspomaganie logopedyczne to nauczenie rodziców prowadzenia odpowiedniej terapii ustno – twarzowej, tak aby umożliwić dziecku kontrolę nad ruchami mimicznymi, ruchami związanymi z prawidłowym ssaniem, żuciem i połykaniem, jak również z domykaniem jamy ustnej, cofaniem języka. Poza
doskonaleniem zaburzonych funkcji, które mają wpływ na kształtowanie się mowy, i poza uczeniem dziecka systemu porozumiewania się słowno- językowego, logopeda stymuluje rozwój mowy, doradza rodzicom jak rozwijać percepcję słuchową dziecka, jakich wrażeń mu dostarczać, aby coraz lepiej rozumiało i jak najlepiej komunikowało się z otoczeniem.
TERAPIA SŁUCHU
W ramach zajęć wczesnego wspierania rozwoju prowadzona jest również terapia słuchu małego dziecka z uszkodzonym narządem słuchu. Po dokonaniu diagnozy audiologicznej, na podstawie której słuch dziecka określony jest jako nieprawidłowy i po zaopatrzeniu dziecka w odpowiednie aparaty słuchowe wskazane jest prowadzenie rehabilitacji słuchu i mowy. Celem jest nabycie przez dziecko umiejętności odbioru mowy na drodze słuchowej lub słuchowo- wzrokowej oraz umiejętności werbalnego komunikowania się z otoczeniem. Równolegle prowadzona jest szeroko pojęta stymulacja słuchowa.
TERAPIA POLISENSORYCZNA
W ramach terapii zajęcia prowadzone są Zajęcia w Sali Doświadczania Świata oraz w Ogrodzie Wrażeń Zmysłowych.
Sala Doświadczania Świata w naszej placówce jest elementem wieloprofilowej kompleksowej metody usprawniania dzieci niesłyszących lub wielorako niepełnosprawnych, w tym także z autyzmem. Jest to specjalne pomieszczenie wyposażone w urządzenia stymulujące rozwój zmysłów: wzroku, słuchu, dotyku, węchu, równowagi, które w zależności od potrzeb dostarczają dzieciom różnego rodzaju bodźców.
Nasz „Ogród wrażeń zmysłowych” powstał dzięki pasji i zaangażowaniu surdopedagogów. Głównym celem naszego pomysłu było stworzenie uczniom warunków do doświadczeń wielozmysłowych w najbliższym otoczeniu z wykorzystaniem naturalnych sytuacji. W każdym miejscu ogrodu uczeń ma stworzone warunki do doświadczeń polisensorycznych, gdzie uczy się poznawania świata zmysłami: np. „ogród dźwięków” stymuluje słuch za pomocą odbieranych z otoczenia odgłosów przyrody; wypoczywając na siedziskach można kontemplować przy szemrzącym źródełku wodnym lub dźwiękach muzyki Mozarta. Ogród zapachów” umożliwia dzieciom poznanie bogactwa zapachów i form świata roślin, dostarcza ciekawych wrażeń zmysłowych, „otula zmysły, koi nerwy”, a narząd wzroku pozwala dostrzegać rośliny o najwyższych walorach estetycznych, czy np. wyodrębniać cechy aktualnej pory roku. Poprzez narząd dotyku uczniowie rozróżniają faktury – od miękkich i delikatnych do ostrych i twardych, natomiast narządami smaku odbierają walory warzyw, owoców, przypraw. Bogactwo zgromadzonych w ogrodzie pomocy dydaktycznych stwarza warunki do rozwijania, wzbogacania i poszerzania zasobu słowno – pojęciowego uczniów.
TERAPIA AUTYZMU
Terapia autyzmu prowadzona jest w ramach wczesnego wspomagania rozwoju w stosunku do dzieci z postawioną diagnozą autyzmu wczesnodziecięcego lub zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Głównymi celami terapii jest: zwiększanie ilości zachowań, które są deficytowe, redukowanie zachowań niepożądanych, generalizowanie i utrzymywanie efektów terapii.
W związku z powyższym terapia obejmuje pracę nad naśladowaniem, dopasowywaniem, mową bierną i czynną, zachowaniami trudnymi oraz samoobsługą, a także uspołecznianiem. W terapii niezwykle ważna jest również stymulacja sensoryczna, która ma na celu odwrażliwienie lub uwrażliwienie dziecka w obszarze poszczególnych zmysłów.
Poza bezpośrednią pracą z dzieckiem, niezwykle istotnym elementem terapii są konsultacje z rodzicami, a także ich obecność oraz aktywny udział w zajęciach, co daje im możliwości uczenia się i wykorzystania tych umiejętności w domu w pracy ze swoim dzieckiem.
POMOC PSYCHOLOGICZNA
Głównym zadaniem psychologa jest rozpoznanie możliwości psychofizycznych dzieci poprzez prowadzenie badań i działań diagnostycznych, a także udzielanie rodzicom i terapeutom wskazówek do pracy na podstawie wyników badań, przeprowadzonych wywiadów oraz na podstawie zaleceń i wskazówek zawartych w opiniach PPP (Poradni Psychologiczno -Pedagogicznej). Udziela on również rodzicom wsparcia i pomocy w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych swoich dzieci oraz poszerza wiedzę rodziców w zakresie pracy z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – poprzez organizację indywidualnych konsultacji i rozmów, pisemne instruktaże dotyczące pracy z dzieckiem.
GRUPA WSPARCIA DLA RODZICÓW
Są to spotkania w grupie osób, które łączą podobne trudności i problemy. Odgrywają ważną rolę w systemie wsparcia psychicznego dla rodzin. Na spotkaniach rodzice poznają sposoby stymulacji i rozwiązywania problemów związanych z rozwojem dziecka, z radzeniem sobie z własnymi emocjami oraz z własną adaptacją do sytuacji. Udział w grupie wsparcia pomaga przełamać poczucie osamotnienia i izolacji społecznej. Grupa ma charakter otwarty. Spotkania odbywają się 2 razy w miesiącu.
Wszystkie nasze działania w stosunku do dziecka oraz jego rodziny, ścisła współpraca z najbliższymi mają na celu wspomaganie funkcjonowania dziecka, tworzenie warunków do pełnego wykorzystania jego potencjału rozwojowego. Dobre, pozytywne relacje pomiędzy wszystkimi członkami rodziny, pełna akceptacja dziecka, która wyraża się w dostrzeganiu jego mocnych stron, pozytywnych zmian, daje dziecku możliwość na godne dorastanie, osiąganie autonomii i szansę na godne życie.
Cytaty z książki “Nobody Nowhere” napisanej przez autystyczną Donnę Wiliams
Autyzm jest czymś, czego nie mogę widzieć. Nie pozwala mi znaleźć i użyć moich własnych słów wtedy, gdy tego chcę. Albo powoduje, że używam wszystkich tych słów i głupich rzeczy, których nie chcę mówić.
Autyzm powoduje, że czuję wszystko na raz nie wiedząc co czuję. Lub odcina mnie całkowicie od odczuwania czegokolwiek.
Autyzm powoduje, że słyszę słowa innych ludzi lecz nie jestem zdolna zrozumieć, co te słowa znaczą. Lub autyzm zmusza mnie niejako do wypowiadania moich własnych słów nie wiedząc co mówię lub nawet co myślę.
Autyzm odcina mnie od myśli a nawet od ciekawości tak, że wierzę iż nie myślę i nie jestem niczym zainteresowana. Lub autyzm powoduje, że mój umysł niemal eksploduje od gwałtownej potrzeby powiedzenia co myślę lub pokazania, czym jestem zainteresowana… lecz nic nie wychodzi.. ani na mojej twarzy ani w oczach ani w słowach.
Autyzm odcina mnie od mojego własnego ciała i nic nie czuję. Autyzm może też spowodować, że odczuwam wszystko tak intensywnie, że jest to aż bolesne.
Autyzm powoduje, że tracę czasem poczucie własnego “ja” i jestem tak przytłoczona obecnością innych ludzi, że nie mogę odnaleźć samej siebie.
Autyzm może też spowodować, że jestem tak całkowicie świadoma siebie, że świat obok mnie staje się zupełnie obojętny i znika.
Autyzm jest jak huśtawka. Kiedy jest na górze lub na dole, nie mogę widzieć całego życia. Kiedy mija środek, mogę rzucić spojrzenie na życie, jakie bym miała, gdybym nie była autystyczna.”